หลักการใช้งานถุงลมช่วยหายใจ (Ambu Bag) ช่วยเหลือผู้หมดสติอย่าง

การช่วยหายใจเป็นหนึ่งในขั้นตอนสำคัญของการปฐมพยาบาลเบื้องต้น โดยเฉพาะในกรณีที่ผู้ป่วยหมดสติและไม่สามารถหายใจได้ด้วยตนเอง การใช้ถุงลมช่วยหายใจ (Ambu Bag หรือ Bag-Valve-Mask; BVM) จึงเป็นเครื่องมือพื้นฐานที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับเจ้าหน้าที่กู้ชีพ บุคลากรทางการแพทย์ และผู้ที่ได้รับการอบรมด้านปฐมพยาบาล การใช้งานถุงลมช่วยหายใจอย่างถูกวิธีสามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยได้ทันทีในระยะเวลาสั้น ๆ ก่อนส่งต่อเพื่อรับการรักษาในระดับที่สูงขึ้น

ถุงลมช่วยหายใจ (Ambu Bag) คืออะไร

ถุงลมช่วยหายใจ (Bag-Valve-Mask หรือ Ambu Bag) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการช่วยหายใจแบบบีบ-ปล่อยลมเข้าสู่ปอดของผู้ป่วย มีองค์ประกอบหลักดังนี้:

• ถุงลม (Bag): ส่วนที่ทำหน้าที่เก็บอากาศและปล่อยออกเมื่อถูกบีบ

• วาล์วทางเดียว (One-Way Valve): ป้องกันไม่ให้อากาศย้อนกลับจากผู้ป่วย

• หน้ากาก (Face Mask): ส่วนที่แนบกับใบหน้าผู้ป่วยเพื่อป้องกันการรั่วไหลของอากาศ

• ช่องต่อกับถังออกซิเจน (Oxygen Reservoir): ช่วยเพิ่มปริมาณออกซิเจนที่ส่งเข้าสู่ร่างกาย

Ambu Bag มักใช้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น หัวใจหยุดเต้น ภาวะหายใจล้มเหลว หรือภาวะหมดสติที่ผู้ป่วยไม่หายใจเอง

หลักการทำงานของถุงลมช่วยหายใจ

เมื่อผู้ช่วยเหลือบีบถุงลม อากาศจะถูกดันผ่านวาล์วทางเดียวและเข้าสู่ปอดของผู้ป่วย เมื่อปล่อยถุงลม ถุงจะคืนรูปและดูดอากาศใหม่เข้าไปเพื่อเตรียมบีบในครั้งต่อไป โดยจะมีวาล์วควบคุมทิศทางของการไหลของอากาศ เพื่อป้องกันการหายใจย้อนกลับที่อาจนำไปสู่การสำลักหรือการติดเชื้อ

การใช้งานอย่างถูกต้องจะช่วยให้อากาศเข้าไปในปอดของผู้ป่วยอย่างมีประสิทธิภาพ โดยไม่ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะท้องอืดจากลม หรือการระบายอากาศมากเกินไป (hyperventilation)

สถานการณ์ที่ควรใช้ถุงลมช่วยหายใจ

การใช้ถุงลมช่วยหายใจมีความจำเป็นในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการดังต่อไปนี้:

1. หมดสติและไม่หายใจเอง (Apnea)

2. หายใจตื้นหรืออัตราการหายใจช้ากว่าปกติ

3. การช่วยหายใจระหว่างทำ CPR

4. ก่อนใส่ท่อช่วยหายใจ (Endotracheal Intubation)

5. ผู้ป่วยได้รับยากดระบบประสาทส่วนกลาง

การประเมินการหายใจควรกระทำอย่างรวดเร็ว หากไม่มีการเคลื่อนไหวของหน้าอกและไม่มีเสียงลมหายใจภายใน 10 วินาที ควรเริ่มการช่วยหายใจทันที

ขั้นตอนการใช้ถุงลมช่วยหายใจในผู้หมดสติ

1. ประเมินผู้ป่วย

• ตรวจสอบความรู้สึกตัว

• ตรวจดูว่าผู้ป่วยหายใจหรือไม่

• หากไม่หายใจหรือหายใจเฮือก ให้เริ่มช่วยหายใจทันที

2. เตรียมอุปกรณ์

• ถุงลมช่วยหายใจ (มีวาล์วทางเดียว)

• หน้ากากที่ขนาดเหมาะสมกับใบหน้าผู้ป่วย

• ถังออกซิเจน (ถ้ามี)

3. เปิดทางเดินหายใจ

• ใช้เทคนิค Head-Tilt/Chin-Lift หรือ Jaw Thrust หากสงสัยว่าผู้ป่วยมีการบาดเจ็บที่กระดูกคอ

4. แนบหน้ากากให้แนบสนิทกับใบหน้า

• ใช้เทคนิค “E-C clamp” คือใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้จับรูปตัว “C” รอบปากของหน้ากาก และใช้นิ้วที่เหลือกดคางขึ้นรูปตัว “E”

5. บีบถุงลมให้ลมเข้าไปในปอด

• ผู้ใหญ่: บีบให้หน้าอกขยายทุก 5-6 วินาที

• เด็ก: ทุก 3-5 วินาที

• สังเกตการขยายของหน้าอกเพื่อประเมินประสิทธิภาพ

เทคนิคการใช้งานที่ถูกต้อง

• ตำแหน่งศีรษะ: ต้องอยู่ในแนวที่เปิดทางเดินหายใจ ไม่กดปากหรือจมูกผู้ป่วย

• หน้ากากต้องแนบสนิท: หากมีการรั่ว จะทำให้ลมไม่เข้าไปในปอด

• แรงบีบต้องพอดี: การบีบแรงเกินไปอาจทำให้ลมเข้าไปในกระเพาะอาหาร

• มีผู้ช่วย 2 คนจะดีที่สุด: คนหนึ่งจับหน้ากาก อีกคนบีบถุงลม จะได้ประสิทธิภาพสูงสุด

ข้อควรระวัง

• หลีกเลี่ยงการบีบถุงลมเร็วเกินไป เพราะจะทำให้ผู้ป่วยหายใจเกินความจำเป็น (hyperventilation)

• การใช้แรงมากเกินอาจดันลมเข้าสู่กระเพาะอาหาร ก่อให้เกิดการสำลัก

• หากมีอาการบวมของท้องหลังใช้ BVM ต้องประเมินภาวะ gastric inflation

ความสำคัญของการฝึกอบรมปฐมพยาบาลเบื้องต้น

แม้ว่าถุงลมช่วยหายใจจะเป็นอุปกรณ์พื้นฐาน แต่การใช้อย่างถูกต้องต้องอาศัยทักษะและการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากต้องอาศัยการประสานงานระหว่างการประเมินอาการ การเปิดทางเดินหายใจ และการจับหน้ากากให้แนบสนิท ซึ่งหากผิดพลาดเพียงเล็กน้อย อาจส่งผลให้ผู้ป่วยไม่ได้รับอากาศที่เพียงพอ

การฝึกอบรมปฐมพยาบาลจากวิทยากรมืออาชีพ จะช่วยให้ผู้เรียนมีทักษะที่มั่นใจ ปฏิบัติได้จริงเมื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน ซึ่งเหมาะกับทั้งบุคลากรในสถานประกอบการ หน่วยกู้ชีพ องค์กรภาครัฐ และประชาชนทั่วไป

สรุป

การใช้ถุงลมช่วยหายใจ (Ambu Bag) เป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่งในการช่วยชีวิตผู้ที่หมดสติและไม่สามารถหายใจได้ด้วยตนเอง แม้อุปกรณ์จะดูใช้งานง่าย แต่การใช้งานที่ถูกวิธีและมีประสิทธิภาพต้องอาศัยความรู้ ความเข้าใจ และการฝึกปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะแทรกซ้อนและเพิ่มโอกาสรอดชีวิตของผู้ป่วย การฝึกอบรมอย่างมืออาชีพจึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้เราทุกคนสามารถเป็นผู้ช่วยชีวิตในสถานการณ์ฉุกเฉินได้

✨ เพิ่มโอกาสในการช่วยชีวิต ด้วยการฝึกอบรมการปฐมพยาบาลเบื้องต้นและการทำ CPR กับทีมวิทยากรมืออาชีพของเรา

✅ เรียนรู้จากสถานการณ์จำลองจริง
✅ อุปกรณ์ครบครันในการฝึกอบรม
✅ เหมาะสำหรับองค์กร โรงงาน โรงเรียน และประชาชนทั่วไป

📞 ติดต่ออบรม โทร. : (064) 958 7451คุณแนน
📧 อีเมล: [email protected]
🌐 เยี่ยมชมเว็บไซต์ของเราได้ที่: อบรมปฐมพยาบาล อินเฮ้าส์

เพราะชีวิตมีค่า… อย่ารอจนเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉินโดยไม่พร้อม

อ้างอิง

1. American Heart Association. (2020). Guidelines for CPR and ECC.

2. Aufderheide, T. P., & Lurie, K. G. (2004). Death by hyperventilation: a common and life-threatening problem during cardiopulmonary resuscitation. Critical Care Medicine, 32(9 Suppl), S345–S351.

3. Ralston, S. H., Penman, I. D., Strachan, M. W. J., & Hobson, R. P. (2018). Davidson’s Principles and Practice of Medicine. 23rd ed. Elsevier.

4. MacIntyre, N. R., & Branson, R. D. (2009). Mechanical Ventilation. Saunders Elsevier.

5. Mosby’s Medical Dictionary. (2016). 10th edition. Elsevier.

บทความที่น่าสนใจ

• ระบบสายดิน (Grounding System) จำเป็นแค่ไหน
• เมื่อเกิดอุบัติเหตุในโรงงาน จป. เทคนิคต้องทำอะไรบ้าง
• ทำไมธุรกิจต้องมี จป. เทคนิค
• ลดอุบัติเหตุด้วยการฝึกอบรมความปลอดภัยให้กับคนทำงาน